Kanaatimce...

Geri İade Etmek

Kürelioğlu İbram Efendi

29.12.2022 - İSTAMBOL

Mektep-medrese görmüş arkadaşlar bari Türkçe yazım kurallarına riâyet etse ne olur...?!

Kaç kişi oldu sayamadım, şu "MÜKEMMELİYYET" kelimesini "MÜKEMMELLİYET" diye yazanlar...

"İâde etmek" fililini "geriye iâde etmek" şeklinde kullananları... İâde etmek demek, geri vermek demektir. "Geriye iâde etmek" dediğiniz zaman "geriye geri vermek" demek olur ki, bundan tekrar almak anlamı bile çıkarılabilir zorlanırsa...

Birfiil değil, bilfiil yazmalıyız...

Hoş-ahmedî değil hoş-âmedî; beynelminel değil, beynelmilel (yani uluslararası, milel: milletler demektir); rikis değil, risk...

Bir de "cebelleşmek" diye bir kullanım var... Maalesef bu kelime artık galat-ı meşhur hâline geldi, Türkçe lûgatlere bile girmeyi başardı. Bunu aslı "cedelleşmek" yani cedel yani mücadele etmektir...

"Görmemezlikten gelmek" değil; "görmezlikten gelmek" asıl nizâmî kullanıştır...

Bakkalcı diye bir esnaf yoktur; ona bakkal denir...

Kezâ manavcı olmaz; manav olur... Ama fırıncı olur, oduncu olur, kömürcü olur...

Eczaneci değil eczacı..

Askeri ücret değil asgari ücret..

Gavurca kelimelerin kullanımı konusunda da birkaç örnek vereyim:

Kolleksiyon değil koleksiyon,

Entellektüel değil entelektüel,

İnsiyatif değil inisiyatif,

Demokrasi, bürokrasi derken de "demokraasi" "bürokraasi" şeklinde "bir elif mikdarı" uzatılmaz; kısa okunur...

Teprik edilmez; tebrik edilir... vs. vs. vs...

Daha çok kelime var da şimdilik hatırlayabildiğim bunlar....

Bir gün oturup ne var - ne yok, bunların bir listesini çıkarmak lazım... Konuşurken yöresel/mahalli kullanım şekillerinde ufak-tefek farklılıklar olabilir ama bunlar yazıya aktarılırken doğru formlarını yazmak lazım... Çocuk ağzıyla ya da şaka amaçla farklı yazımları bu yargıya dahil etmiyorum tabii... Orada amaç belli... Az buçuk herkes çocuk ağzıyla yazılmış bir metni anlayabilir...

Benim hitabım, okumuş-yazmış kesime... Yoksa yeni yetmeler internette chat (çet) türü yazışmalarında sesli harfleri bile çıkarıp sırf konsanantlarla işi götürüyorlar... İşin sonu nereye kadar varır bilemiyorum. Hiç değilse okumuş-yazmış kesimin yazı dili konusunda ilkeli olması gerekiyor...

Tabii ki kasd-ı mahsusla yazmak ayrı; bilmemek ayrı... Okuma-yazma ile işi olmayan adamlar/hanımlar çok görülmez ama adamın ya da hanımefendinin işi okuyup-yazmak ise bu kurallara uymalıdır...

Lütfen birazcık olsun dikkat edelim dikkat...!!!