Kanaatimce...

Denize ağ atarak balık avlamaya çalışan insana ne denir? Balıkçı. Peki, bu balıkçı işi ileri götürüp “Balık, sadece benim ağıma takılandır. Ağıma takılmayan, balık değildir” derse, buna ne denir?

Bugün fizik gerçekliğe ilişkin yorumlarda, materyalist bilim yorumcularının takındığı tavır yukarıdaki kibirli ve gülünesi balıkçıdan farklı değil. Modern bilim camiası, Hıristiyanlık adına konuşan Kilise’nin akla ve gözleme aykırı evren yorumlarından kendini sıyırmaya çalışırken, aynı Kilise’nin yorum ve üslubunu neredeyse aynen benimsedi. Kilise’nin kendi egemen yorumuna aykırı yorumları dindışı diye damgaladığı gibi, modern bilimciler de “bilimsel” bir yöntem ve yorum belirleyip bundan “sapanları” bilimdışı diyerek aforoz ettiler. Onları bilim camiasından dışladılar, küçümsediler, hayat hakkı tanımadılar. Evrenin nasıl ve niçin böyle olduğunu anlamak için, gerçeği keşfetmek için “yegâne” yol artık sadece bilimin, daha doğrusu bilim adamlarının gösterdiği yoldu. Gerçek bilim adamlarının bildiği ve bildirdiğidir, bilim adamlarının bilmediği ve bildirmediği gerçek değildir!

Modern bilimin mensupları, gerçekliği maddî gözle görünene indirgeyerek, görülmeyeni anlama ve araştırma faaliyetinin kendi işleri olmadığını, bunun “metafizik” olduğunu, dolayısıyla da ilâhiyatçıların alanına girdiğini ileri sürdüler. Bu ulus-devletlerinkine benzer katı bir sınırdı. Fizik âlem bilim adamlarının, metafizik ise din adamlarının alanıydı. Kimse diğerinin haddini aşarak diğerinin alanına girmemeliydi. Özellikle de din adına tefekkür yürütenler!

Maddeciliği, yani maddeyi sadece ve sadece madde ile izahı bir felsefe olarak benimseyen modern bilimciler, hiçbir maddeötesi soru ya da izaha bilim alanında müsamaha göstermediler. Tarafsızlık iddiasıyla, Tanrı’yı laboratuarın kapısında bırakarak deney ve gözlemlerini yürüttüklerini söylediler. Bu demekti ki, bilimsel faaliyet daha baştan bir yaratıcı fikrini gözardı ederek yürütülecekti. Evrenin dışında bir Yaratıcı’yı ihtimal dahilinde tutarak yürütülecek bir deney ya da gözlem, yerleşik maddeci bilim zihniyetine göre, hiçbir şekilde bilimsel sayılamazdı. Görünür âlemi inceleyen bilim adamı Tanrı fikriyle ilgilen(e)mezdi, Tanrı fikrini esas alacak bir bilim adamı da zaten bilim adamı sayılamazdı! Tek gerçek sayılan bilimsel gerçek, ancak görünür âlemde bulunabilirdi.

Bugün materyalist bilim yorumu bizzat bilim camiasının içinden eleştirilere uğruyor. Modern bilim adamlarının tıpkı mutaassıp Hıristiyanlığın temsilcileri gibi dogmaların pençesine düştüğü, insanlığın binlerce yıllık kazanımı olan bilgelikleri bir çırpıda değersiz ve yok gördüğü, katı fizik-metafizik ayrımıyla âlemin büyüsünü bozduğu, en önemlisi evrenin onun dışında bir Varedici tarafından varedilmiş olabileceği ihtimalini daha baştan reddederek tarafsızlığını yitirdiği belirtiliyor.

Âlemdeki harikulâde işleyişi “tabiat yasaları” ile açıklamaya çalışan materyalist bilimciler, kuantum fiziğinin getirdiği belirsizliğin determinizmi sarsması karşısında sarsılmamaya çalışıyorlar. Aynı şekilde, evrim teorisini hayatın ve canlıların nasıl varedildiği konusunda bir Yaratıcı fikrinin üstünü çizerek ateist bir dünya görüşü için kullanananlar, “akıllı tasarım” adında yeni bir teori ortaya atıldığında, tıpkı ortaçağ Kilisesi gibi seslerini yükselterek “Bu dogmalarımıza aykırıdır, zira içinde Yaratıcı tasavvuru yer almaktadır!” diyorlar. (Sözkonusu teori ile Yaratıcı’nın ispata çalışılması, bunun ne derece doğru olduğu vs. ayrı bir yazı ve tartışma konusu.)

Meselâ, bir yazar, adı Bay K olsun, herhangi bir şekilde Yaratıcı fikrini gözardı etmediği için sözkonusu teoriyi “Geçersiz, mesnetsiz, tutarsız, akıl ve gerçek dışı, dayanıksız” diye niteliyor. “Çünkü tek bir soruyla yıkılır: ‘Kim tasarladı?’ Eğer ‘Tanrı’ diye cevap verilirse bilim alanından çıkılır ve ilahiyat alanına geri dönülür.” Bay K’ya göre “dinsel bir inancı bilimsel olarak kanıtlamaya kalkışmak” zinhar yanlış bir tutumdur!

Buna göre, “varoluyor” yerine “varediliyor;” “oluşuyor” yerine “oluşturuluyor” demek, Bay K’ya göre bilimdışıdır ve kabul edilemez. Çünkü, görünenin dışında bir Varedici’yi gerektirir, ki bu bilime aykırıdır. Bırakın ruhunu, insan bedenini “mucize” olarak görmek, onun harikulade bir “sanat eseri” olduğunu ve yaratıldığını söylemek de, buna göre, kabul edilemez.

Gelgelelim, Bay K gibilerinin çelişkisi tam da burada kendisini gösterir. Yenilerde yayınlanan popüler bir bilim dergisi kapağına “İnsan Denen Mucize” başlığını koyunca, Bay K önce muhtemelen ihtiyatla yaklaşmıştır. İçinde Yaratıcı, mutlak ilim ve kudret vs. değil de milyonlarca yıllık evrim, tabiî süreç vs. gibi ifadeleri görünce rahatlamıştır. Evet, insan bir mucizedir, harikulade bir sanat eseridir ve dahi yaratılmıştır. Ama bütün bu “metafizik ve dinsel” ifadeler bir tek Yaratıcı’nın işi olarak görülmediği sürece zararsızdır! Aynı makalede “insanın tabiat tarafından yaratıldığı” ifadesi artık gözlerini ve kulaklarınını tırmalamaz, çünkü yaratma fiili ancak bir zât sahibi Yaratıcı’ya nisbet edildiğinde bilim güme gider, tabiata değil!

Aynı şekilde, insan mucizesini yazan derginin ağzıyla, insanın her bir hücresi ve molekülünün “harika görevler” üstlendiğini söylerseniz, Bay K hemen atılır ve sorar: “Onlara bu görevi kim verdi?” Siz “Yaratıcı” derseniz, Bay K başını iki yana sallar ve “Olmadı, bu hiç de bilimsel olmadı!” der, bir başkası “tabiat” cevabını verse, “Hah, şimdi gayet bilimsel bir izah getirdin” der. Daha bir başkası, “onlar bu işleri kendi kendilerine görüyor” dese, Bay K’ya göre “Bu da bilimsel bir izah”tır.

Tabiat gözle görülmeyen, elle tutulmayan, nesnelerden ayrı, dış dünyada varlığı bulunmayan, bilgisiz, şuursuz, kudretsiz, şahsiyetsiz zihnî bir varlık iken bunca şuurkârane ve bilgi ve irade gerektiren harikulâde işlerin tabiata nasıl nisbet edileceğini rasyonalist kafası hiç sormaz. Ya da, bütün evrenin karmaşık sistemleri içinde yerli yerince faaliyet gösteren insan bedenindeki bir molekülün, ancak bütün evreni kuşatacak bir bilgi ve irade ile bu görevleri üstlenebileceği, bunun da o molekülü bir çeşit tanrı kabul etmek olduğunu hiç dert etmez Bay K. Evrendeki bütün moleküllerin ve partiküllerin adedince tanrıların varlığını kabul etmek hurafedir, diyebilirsiniz. Bay K gibiler için sorun yoktur, onlar bu akıl almaz hurafeyi sineye çekerler, ama evrenin dışında tek bir Yaratıcı’dan bahsedecek olursanız, sizi “bilim dışı hurafecilik”le suçlarlar.

Peki neden? İnanıp inanmamak başka birşey, inançsızlığı bilim kılıfına sokmak ve başkalarına dayatmak başka birşey. Her inanmayan insanın inanmama nedeni farklı olabilir. Ama Tabiat Risâlesi’nde, Bediüzzaman’ın nedensellik, tesadüfilik ve tabiatçılık görüşlerini çürüttükten sonra—konuyla ilgisi zayıfmış gibi görünen—Rububiyet ve ubudiyetle ilgili soruları cevaplaması, inançsızlığın ardında yatan bazı ortak psikolojik faktörlere gayet anlamlı bir ipucu verir. İnançsızlıkta inadın aslında işin görünen yüzü olduğunu, bunun ardında Uluhiyetten ziyade Rububiyetin reddinin, bunun da altında ubudiyete yanaşmama tercihinin yattığını akla getirir. Başka bir deyişle, bazı durumlarda, inanmamak bir başlangıç değil bir sonuçtur; insanın kendisinin üzerinde Rububiyet sahibi bir Zât’a kulluk etmeme tercihinin sonucudur. Çünkü tabiata yaratıcılık atfetmek insana hiçbir sorumluluk ve yükümlülük getirmez, ama yaratma eylemini evrenin ve vahyin bildirdiği Yaratıcı’ya nisbet etmek getirir!

Not: Bediüzzaman, fizik dünyanın nasıl vücuda geldiğine ilişkin nedensellik, tesadüfilik ve tabiatçılık görüşlerini çürüttüğü Tabiat Risâlesi’nde, sıkça “eşek,” “ahmakane, sarhoşâne, divanece bir hezeyan,” “ebleh,” “insan suretindeki canavar,” “vahşiden bin defa daha aşağı bir vahşet,” “divanece hurafecilik,” “yüz defa hayvandan daha hayvan, daha şuursuz,” “ahmaku’l-humakadan tahammuk etmiş sarhoş ahmak!” gibi ağır ifadeler kullanır. Eserin girişindeki bir dipnotta bunun nedenini şöyle izah eder: “Bu risalenin sebeb-i telifi, gayet mütecavizâne ve gayet çirkin bir tarzla, hakaik-i imaniyeyi tezyif edip, bozulmuş aklı yetişmediği şeye hurafe deyip, dinsizliği tabiata bağlayarak, Kur’ân’a hücum edilmesidir” der. “O hücum ise şiddetli bir hiddeti kalbe verdi ki, şiddetli ve galiz tokatları o mülhidlere ve haktan yüz çeviren bâtıl mezheplilere yedirdi. Yoksa, Risâle-i Nur’un mesleği, nezihâne ve nazikâne ve kavl-i leyyindir [yumuşak dil].”