Kanaatimce...

Belâğatta ve vecizlikte en yüksek derecede olan âyetler ve onların ardından gelen nebevî hadisler, hakikatleri her çağdaki ve her seviyedeki zihinlere izah etmek için sıklıkla mecaz ve temsil yolunu kullanır. Mecaza dayalı hadislerden birisi de kadının yaratılışını eğe kemiğine benzeten hadistir.

Ebu Hureyre’nin rivayetine göre, Hz. Peygamber “Ey mü’minler size kadınlar hakkında hayırlı olmanızı vasiyet ederim” dedikten sonra şöyle devam etmiştir: “Kadınlar eğe kemiğinden yaratılmışlardır. Bu kemiğin en eğri kısmı üst tarafıdır. Eğer sen eğri kemiği doğrultmağa çabalarsan onu kırarsın. Kendi hâline bırakırsan dâima eğri kalır, bu cihetle size kadınlar hakkında hayırlı olmanızı vasiyet ederim.”

Hadisi şerif böyle. Peki, bu nebevî sözden ne anlamalıyız? Dahası, ondan ne anlamamalıyız?

Kimi hadis şarihlerine göre, hadisteki bu ifadeyle “kadın cinsinin fıtrat açısından asabi olduğunu ve fıtratı gereği çabuk sinirlenerek eğrilik ve huysuzluk göstermesine işaret olunup erkeklerin kadınlar hakkında hayırlı olmaları emrolunmuştur.” Bu yorum, elbette ki, kadının yaratılışının binlerce yönünden bir yönüne değinmesi noktasında hakikati ifade etmektedir.

Ancak, hadiste yer alan eğe kemiği, eğrilik, üst taraf, doğrultmaya çalışmak, vs. gibi mecazların izini sürdüğümüzde, bu belâğatlı sözün deryamisal hikmetlerinden bir mânâsını anlamak mümkün olabilir. Herşeyden önce, “hayır”ı tavsiyeyle başlayan ve “hayır”ı tavsiyeyle biten bu hadisten, kadınların daha aşağı veya bozuk fıtratta yaratıldığı sonucunu çıkarmak mümkün değildir. Olsa olsa, erkeklerin gözüyle bakıldığında onların nasıl farklı yaratıldıkları ve bu farklılık karşısında erkeklerin ne yapması ve ne yapmaması gerektiğine dair hikmetli bir yol haritası bulabiliriz.

Öncelikle, kadının eğe kemiğinden yaratıldığı mecazı, eğe kemiğinin göğüs kafesinde bulunması, insanın yüreğine yakınlığı, dahası, başta kalb olmak üzere hayatî uzuvlarını korumayla görevli olması açısından çok hikmetli anlamlar içerir.

Kadın erkeğe yakındır, daha doğrusu yakın kılınmıştır. Ençok da yüreğine yakındır kadın erkeğin. Aralarındaki ilişki kalbin rengindedir. Kadın kalb burcunda var edilmiştir. Duyguların, kalbî tahassüsün kaynaştığı bir cemal aynasıdır o.

Erkek, kadının aksine, daha ziyade akıl üzeredir. Sebeb sonuç ilişkilerine odaklanır. Bakışı, bir ağacın eğribüğrü dallarına benzeyen ayrıntıları aşarak doğrudan düz gövdeye doğrudur. Hatta, kadınca bir bakış açısıyla, fazla düz ve küt bir bakıştır erkeğinki.

Aynı şekilde, erkekçe bir bakış açısından, kadın fazlasıyla dolambaçlı, karmaşık ve eğri bakan, konuşan ve hareket eden bir varlıktır. Bu dolambaçlılık, karmaşıklık, en çok da onun düşünüşünde ve dilindedir (kemiğin üst tarafı!) En basitinden, erkek “evet” dediğinde bu “evet” demektir. Oysa, aynı cevap, bir kadının dilinden döküldüğünde, kadının ruh haline göre binbir anlam taşıyabilir: “Evet diyorum, ama biliyorsun ki aslında hayır!” “Evet, ama belli şartlar içinde evet.” “Evet, ama aslında belki!” vs. aynı.

İşte, kadının bu eğriliği ve farklılığı karşısında, çoğu zaman erkek kendi yaratılış özelliklerini esas alarak, kadını kıyasıya eleştirmeye ve kendisi gibi rasyonel ve akılcı bir çizgiye getirmeye kalkışabildiği için, Rahmet Peygamberi (asm), erkeklere böylesi hikmetsiz bir mücadeleden uzak durmayı tavsiye eder. Çünkü yaratılışı değiştirmek mümkün değildir. Kadın fıtratına bu yönde yapılacak bir müdahale, olsa olsa kadının duygusal olarak kırılmasını veya fıtratının bozulmasını sonuç verecektir.

Erkeğin kadına karşı takınabileceği en sağlıklı tavır, hadisi şerifin emrettiği üzere, hayır üzere davranmaktır. Bu hayırlı muamele ise, kadınlar nasılsa ilâhî kastı mahsusla o şekilde yaratılmış olduklarını; onların erkeğin kalbî yönünü temsil ettiklerini; eğriliklerinin erkeğin düzlüğüne göre eğrilik olduğunu, ama başka bir açıdan, bu eğriliğin kadınlığa mahsus letafet, sanat ve güzellik gibi düzlüğü tanım gereği barındırmayan ve barındırmaması gereken özellikleri sergilediğini hatırda tutmayı; ve nihayet kadını nasılsa öylece sevmeye devam etmek gerektiğini içerir.